KATIE EN LARA

CBS-News, de kleinste van de drie grote Amerikaanse omroepen heeft sinds kort een geheim wapen in stelling gebracht in de gedaante van de minzame Katie Couric, tot dan de geliefde gastvrouw van het ochtendnieuws TODAY bij concurrent NBC. Door haar overstap werd Couric de eerste vrouw die solo het hoofdjournaal presenteert bij een grote Amerikaanse omroep, een primeur waarover de media hier maar niet uitgepraat raken. Het lijkt wel een voetbaltransfer en ook de sommen die ermee gepaard zijn gegaan zijn niet mis. Couric krijgt naar verluidt het aardigheidje van 15 miljoen dollar per jaar. (In het verkeerde land geboren Martine?)

CBS heeft er ook alles aan gedaan om de overstap van Couric te laten uitgroeien tot een grote mediagebeurtenis. Katie werd de hort opgestuurd om al luisterend naar de kijker het diepe Amerika te leren kennen, er waren focusgroepen en natuurlijk was er in de weken vóór Courics eerste optreden de gebruikelijke reclamecampagne. 10 miljoen dollar had CBS er voor over om het publiek op de grote gebeurtenis voor te bereiden. Couric zelf werd zorgvuldig gecoacht over wat ze zou dragen – sober zwart en wit zo bleek – en de foto’s die van haar werden verspreid moesten haar wat groter en slanker laten lijken dan ze in werkelijkheid is. Je kunt je moeilijk voorstellen dat CBS hetzelfde zou hebben gedaan met haar voorganger de vaderlijk grijze Bob Schieffer.

De achtergrond van dat alles is uiteraard de strijd om de kijkcijfers. CBS staat al jaren op de derde plaats in het rijtje van de drie grote networks en dat is niet leuk voor de adverteerders. Die moeten zich nu in de handen wrijven, want het Couric-effect blijkt te werken. Met haar eerste uitzending haalde Katie ruim 13 miljoen kijkers, bijna het dubbele van haar voornaamste concurrent Brian Williams bij NBC. Of het effect zal blijven valt natuurlijk af te wachten. En nog beklemmender voor CBS en de andere traditionele omroepen n is de vraag of het format van de nieuwsanker als de stem van God nog wel een toekomst is beschoren . Het publiek van het klassieke journaal op de grote omroepen veroudert schrikbarend en de jongeren zoeken informatie via andere kanalen: de kabelomroepen of het internet waar de blogosphere almaar meer au sérieux wordt genomen.

Daarom heeft CBS eerder al een ander kanon in stelling gebracht. Haar naam is Lara Logan, ze is bloedmooi en ze heeft een exotisch accent. Logan is in geen tijd van onbekende Zuid-Afrikaanse stringer uitgegroeid tot chief foreign correspondent bij CBS en dat heeft ze heus niet alleen aan haar fraaie looks en haar lange blonde haren te danken. Lara is een doorgewinterde correspondente die haar strepen heeft verdiend in Irak en Afghanistan. Ze komt op plekken waar weinig van haar mannelijke collega’s zich zullen wagen en haar journalistieke gedrevenheid spat zowat van het scherm.

Kortom alle hype rond Katie ten spijt is voor veel kijkers Lara de echte ster van CBS.

en het is ook de Amerikaanse critici niet ontgaan dat de vakbekwaamheid en de ongelooflijke schermpresence van Logan Couric wel eens in de schaduw zou kunnen stellen. Niet dat Katie geen stevige journalistieke geloofsbrieven zou kunnen voorleggen – ze heeft zowat alle presidenten van Kennedy tot George W geïnterviewd - maar nu lijkt ze het slachtoffer te worden van de imagebuilding door haar nieuwe werkgever. Niemand beseft dat beter dan Katie zelf die de heisa rond haar persoon al ten dele heeft toegeschreven aan een vorm van “residueel seksisme”bij de omroep.

Johan Depoortere

woensdag 20 september 2006

MEDIA

“Twee weken geleden was Mohammed Bilha een zorgeloze jongen in het Noorden van Libanon. Hij woonde ver van de oorlog in het Zuiden, maar niet ver genoeg” Zo begint het verslag van een CBS-correspondent in het Midden-Oosten over het verhaal van Mohammed die in een Israëlisch bombardement zijn linkerbeen verloor. De dokters vechten nog om het rechterbeen van de veertienjarige jongen te redden. Een tragisch verhaal. Alleen wordt in het hele verslag met geen woord gerept over de nationaliteit van het vliegtuig dat in Mohammeds woonplaats tot twee keer toe zijn dodelijke lading dropte en het leven van een jonge man in Libanon verwoestte. Alleen de heel aandachtige Amerikaanse televisiekijker kan uit de context opmaken dat het om een Israëlisch vliegtuig ging. Het doelwit was een brug nabij de grens met Syrië, zo heet het.

De toonzetting van het verslag is tekenend voor de onvoorstelbare vooringenomenheid waarmee de Amerikaanse grote media het conflict in het Midden Oosten en de oorlog in Libanon in het bijzonder behandelen. Ja, er worden burgers getroffen in dat conflict maar die worden voorgesteld als toevallige slachtoffers van anoniem geweld dat hun als een soort natuurramp is overkomen. Wie de inleiding tot het verslag over Mohammed Bilha heeft gemist zou net zo goed kunnen denken dat de jongen zijn ledematen is verloren als gevolg van een auto-ongeluk of een aardbeving. Over de verantwoordelijkheid van Israël geen woord, of als het toch over de burgerslachtoffers gaat van Israëlische bombardementen dan altijd met de dooddoener dat Hizbollah de burgers als schild gebruikt. Mohammed werd getroffen in Noord Libanon, waar geen Hizbollah te bespeuren valt.

Wie voor informatie over het Midden Oosten aangewezen is op de cable networks – en dat is de overgrote meerderheid van de Amerikanen - zal het bijvoorbeeld ontgaan zijn dat Israël 100000 fragmentatiebommen over Libanon heeft uitgespreid die nog jarenlang onschuldige burgers en vooral kinderen zullen doden en verminken. Israël gooide duizenden van die bommen – geleverd door de Verenigde Staten – in de laatste drie dagen van het conflict, toen het al duidelijk was dat er een staakt-het-vuren zou komen. De verontwaardiging daarover van VN ondersecretaris voor humanitaire zaken Jan Egeland was op de binnenpagina’s van de zogenaamde betere kranten te vinden – in de televisiejournaals werd er in alle talen over gezwegen.

Fox News – het kabelstation van de neoconservatieve mediamagnaat Rupert Murdoch -brak zoals te verwachten alle records van pro-Israëlische vooringenomenheid. De slachtoffers van de Katyusha-beschietingen in Noord Israël kregen uitvoerig aandacht, de 1200 Libanese burgerslachtoffers van de Israëlische bombardementen werden nauwelijks vermeld. Fox bestond het om ene Michael D. Evans, een evangelische profeet van de Eindtijden als analist voor het Midden Oosten op te voeren. Een andere expert was Ann Coulter, een beruchte extreem rechtse provocateur, die na de aanslagen op 11 september in alle ernst verkondigde dat we al die landen (in het Midden Oosten) moeten binnenvallen, hun leiders vermoorden en hun onderdanen tot het christendom bekeren.

Intussen heeft ook defensieminister Donald Rumsfeld grote bedenkingen over de objectiviteit van de media in de Verenigde Staten. Rummy ligt er zelfs ’s nachts wakker van zei hij onlangs tegen Navy-cadetten. Maar de boosdoener is in de ogen van de minister niet de Israëlische lobby in de Verenigde Staten, nee het zijn – hoe kunt u het raden – de terroristen die de media in dit land manipuleren en die daar verbazend knap in zijn.

Johan Depoortere

donderdag 31 augustus 2006

WAT SCHEELT ER MET KANSAS?

Hoe slaagt een politieke partij erin om mensen tegen hun eigen belang te laten stemmen?

In Vlaanderen wil de partij die zich weet te verkopen als de partij van de kleine man in werkelijkheid zowat alle sociale verworvenheden van de vorige eeuw naar de prullenbak verwijzen. In de Verenigde Staten doet hetzelfde fenomeen zich op nog veel massalere schaal voor: de conservatieven en de ultraconservatieve zijn erin geslaagd de stemmen van miljoenen te winnen met een programma dat de armen armer en de rijken rijker maakt.

In What’s the Matter with Kansas gaat auteur Thomas Frank uitgebreid in op de mechanismen van dat politieke masochisme in de staat waar hij is opgegroeid.

Kansas is nu een bolwerk van rechts maar dat was ooit anders. Nog in de jaren dertig stond de Midwest bekend als een broeihaard van alles wat links en revolutionair was. Pacifisten, anarchisten, boerensyndicalisten – allemaal vonden ze hier een gretig en rusteloos publiek. In Kansas verschenen socialistische kranten en socialistische burgemeesters waren geen uitzondering en op een kaart van 1880 kun je zelfs een dorp vinden dat niet voor niets de naam Radical City droeg.

Vandaag is Kansas zowat het vlaggenschip van de conservatieve beweging die Amerika nu al een paar decennia in haar greep schijnt te hebben. En weer speelt Kansas een voortrekkersrol. Alleen is de marschrichting nu 180 graden gedraaid. Waar vroeger de Populisten pleitten voor subsidies voor de boeren en waar de strijd voor het vrouwenstemrecht het felst werd gestreden zijn het nu de evangelicals en de fundamentalistische christenen die applaus krijgen voor de meest bizarre en extreme standpunten. Schoolbesturen zuiveren leerboeken van elke mogelijke verwijzing naar de evolutietheorie en in een klein stadje in Kansas wil het gemeentebestuur het bezit van een vuurwapen in elk gezin verplichten. Een vrouwelijke politica uit Kansas twijfelt in het publiek aan de zin van stemrecht voor vrouwen en Kansas is de thuisbasis van een kerkgroep die overal in de Verenigde Staten begrafenissen verstoort van soldaten die in Irak zijn gestorven. De website van de kerk heet God hates Fags (God haat Potten) en de reden waarom ze protesteren op de begrafenissen luidt als volgt: God straft die jonge mannen omdat ze strijden voor een land (de VS!) waar de homo’s het voor het zeggen hebben gekregen.

Maar het is de antiabortusbeweging die in Kansas haar grootste successen heeft geboekt.

Operation Rescue, een kleine ultraradicale en gewelddadige antiabortusgroep, koos de stad Wichita in Kansas uit voor een massaal offensief tegen de abortuswetgeving. De strategie bestond erin de Republikeinse partij te infiltreren en dat gebeurde met zoveel succes dat ultraconservatieve kandidaten met een antiabortusplatform de gematigde Republikeinen zo goed als compleet hebben verdrongen. De ultra’s die nu de dienst uitmaken bij de Republikeinen in Kansas en in de rest van de partij – tot en met het Witte Huis – hebben een eenvoudig sociaal-economisch programma: minder regering, meer privatisering, belastingscadeaus voor de rijken, afbraak van de sociale wetgeving en de restanten van de New Deal. Het gevolg voor Kansas: steden in verval, ontvolking van het platteland, industriële kerkhoven en een wildgroei aan rijke enclaves waar de overbetaalde managers en aandeelhouders achter hoge muren en elektronisch bewaakte toegangspoorten leven. De arbeiders, de steuntrekkers en de boeren van Kansas marcheren intussen massaal achter de vlag van de antiabortus en anti-belastingsbeweging en delven vrolijk fluitend hun eigen graf.

Johan Depoortere

maandag 7 augustus 2006

HET DIEPE AMERIKA

Anderhalf jaar ben ik nu correspondent in Amerika. Ik heb een groot deel van het land afgereisd: van Texas tot New Hampshire, van Florida tot California. Maar ik ben er nog niet achter gekomen waar het echte Amerika zich nu bevindt. Ik herinner me de beschaafde vriendelijke Bostonians die in de verkiezingscampagne twee jaar geleden als de dood waren voor een tweede overwinning van George W Bush: dat echtpaar dat met uitgesproken nostalgie terugdacht aan de jaren toen ze in Zwitserland woonden , of de advocate die er ernstig over dacht te emigreren liever dan nog eens vier jaar leven onder Bush.,

Zijn zij de echte Amerikanen of zijn het de Minutemen die ik in Arizona tegenkwam: de privé milities die de Mexicaans Amerikaanse grens bewaken en patrouilleren op zoek naar de illegalen die bij bosjes de grens oversteken. Die ene García – zoals zijn naam verraadt zelf van Mexicaans afkomst - die katholieker wil zijn dan de paus en die in alle ernst beweert dat Mexico plannen heeft voor een invasie met de bedoeling alle blanke Amerikanen weer naar Europa te jagen. Of moet ik tot de conclusie komen dat ik het diepe Amerika vond in Denver, waar een bevlogen tapijtenverkoper het als zijn roeping in het leven ziet de jeugd op te voeden in het creationisme en daarom rondleidingen organiseert in de plaatselijke zoo. Tijgers hebben geen klauwen om andere dieren te doden, zo doceert hij, omdat toen God de wereld schiep er geen zonde was en dus ook geen dood.

Het diepe Amerika is een eldorado waar politici net als de producenten van frisdranken, fast food, merkkleding en wat al niet voortduren fanatiek naar op zoek zijn. De mythische average American als ideale consument, de kiezer die van campagne tot campagne onvermoeid het hof wordt gemaakt. Geen makkelijke opdracht want kan er een groter verschil bestaan dan dat tussen de street kid uit Harlem en de red neck uit Midland, Texas, tussen het overweldigende Manhattan en het dodelijk saaie Santa Maria waar de halve wereld vorig jaar neerstreek voor het Michael Jackson proces?

In zijn bestseller What’s the Matter with Kansas beschrijft Frank Rich zijn home state – Kansas dus – als het prototype van het Diepe Amerika - de staat waar het gemiddeld zijn verheven is tot absolute deugd en waar gewoon zijn een handelsmerk is geworden. In Kansas wordt je verondersteld al de deugden te vinden die Amerika Amerikaans en dus groots maken. De Kansan heet ongecompliceerd te zijn, gelovig, praktisch, conservatief en natuurlijk Republikeins. Rechtse Amerikanen zijn wild over Kansas. Ann Coulter, de extreem rechtse columniste die elke dag op zijn minst één liberal tussen de boterham neemt zei extatisch tegen een interviewer: Het is mijn favoriete plek in de hele wereld. En om het verschil met het zondige – en liberale - New York duidelijk te maken voegde ze eraan toe dat ze liever had gezien dat Timothy McVeigh in plaats van een overheidsgebouw in Oklahama de redactielokalen van de New York Times had opgeblazen. Nee het was niet als grap bedoeld.

Het hoeft dus niet te verbazen dat rechts Amerika Kansas opvrijt en tot rolmodel van de Red State promoveert. Het rare is dat datzelfde Kansas niet langer dan een halve eeuw geleden het prototype was van alles wat links was in Amerika. In Kansas kregen de meeste bizarre vormen van utopisch socialisme, vrije liefde en extreem prohibitionisme voet aan de grond. Dat rechts erin is geslaagd datzelfde Kansas stevig in het reactionaire kamp te verankeren getuigt van de radicale conservatieve revolutie in het diepe Amerika.

Johan Depoortere